ΤΟ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑ ΤΟΥ ΘΥΜΟΥ

Στο παρόν άρθρο, απαντά στις ερωτήσεις μας, σχετικά με το συναίσθημα του θυμού, η ψυχολόγος, κυρία Πανέτσου Μαρία.

Την ευχαριστούμε πολύ για τις διευκρινιστικές και κατατοπιστικές της απαντήσεις.

Πανέτσου Μαρία

Διεύθυνση: Αγ. Νικολάου 6, Λαμία

Τηλέφωνα: 2231103284 – 6988252381

E-mail: puthiapan@gmail.com

http://gnothi-seayton.webnode.gr/

Ερωτήσεις

• Τι είναι ο θυμός; Γιατί υπάρχει;

Ο θυμός είναι ένα από τα βασικά μας συναισθήματα, εξίσου σημαντικός με κάθε άλλο συναίσθημα, όπως εξίσου σημαντικό είναι η υγιής του έκφραση και επεξεργασία του. Είναι μια φυσική αντίδραση του οργανισμού, προκειμένου ο άνθρωπος να μπορέσει να προστατευτεί φυσικά ή/και συναισθηματικά.

• Ποιες μπορεί να είναι οι αιτίες του; Τι κρύβεται πίσω από αυτόν;

Συνήθως θυμώνουμε γιατί αισθανόμαστε πως με κάποιο τρόπο απειλούμαστε ή γιατί νιώθουμε μια μορφή πίεσης από εξωτερικούς ή εσωτερικούς παράγοντες. Πυροδοτείται συνήθως από αισθήματα όπως αδικία, απογοήτευση, απώλεια, προδοσία… Ή ακόμη και από μια αίσθηση μη ικανοποίησης ( συνειδητής ή όχι)  από τον εαυτό μας και από τις επιλογές μας…

• Τι συνέπειες έχει;

Επί της ουσίας δεν είναι το ίδιο το συναίσθημα του θυμού που έχει συνέπειες, αλλά η μη υγιής έκφραση του. Όταν δεν μπορούμε να ελέγξουμε το συναίσθημα, μας ελέγχει εκείνο… και επειδή είναι ένα άκρως έντονο συναίσθημα, επηρεάζει άμεσα και έντονα και τη σωματική μας λειτουργία και την καθαρότητα του νου μας. Όσο διαρκεί το συναίσθημα αυτό δεν έχουμε τη δυνατότητα να σκεφτούμε λογικά και υπάρχει ο κίνδυνος να μιλήσουμε ή να πράξουμε κατά τέτοιον τρόπο που θα πληγώσουμε κάποιον άλλον ή ακόμη και τον ίδιο τον εαυτό μας. Βέβαια, υπάρχει και ο κίνδυνος να καταπνίγει κανείς συνεχώς το θυμό του, με αποτέλεσμα να κινδυνεύει να νοσήσει σωματικά ή/και ψυχικά.

• Ποια είναι η διαφορά μεταξύ ενεργού θυμού και παθητικού θυμού;

Ο θυμός, σε μια δυσλειτουργική εκδήλωση του, μπορεί να πάρει διάφορες μορφές. Ο ενεργός θυμός εκδηλώνεται συνήθως με λεκτική ή σωματική επίθεση προς την πηγή που τον προκάλεσε. Ο θυμωμένος αυτός άνθρωπος θα μιλήσει ή θα πράξει ανεξέλεγκτα, πολλές φορές με καταστροφικά αποτελέσματα. Από την άλλη πλευρά, ο παθητικός – επιθετικός θυμός δεν εκδηλώνεται άμεσα αλλά έμμεσα, καθώς το άτομο μπορεί να είναι συνεχώς αρνητικό, να υποβιβάζει ή να κρίνει τους άλλους και να εκφράζει γενικά μια εχθρότητα.

• Σε τι διαφέρει ο φυσιολογικός από τον παθολογικό θυμό;

Ο θυμός ως συναίσθημα είναι φυσιολογικός και η έκφραση του με έναν ισορροπημένο και αυτοελεγχόμενο τρόπο είναι το ζητούμενο. Είναι φυσιολογικό να θυμώνουμε όταν για παράδειγμα νιώθουμε με οποιοδήποτε τρόπο να μας θίγουν ή να μας αδικούν. Όταν ο θυμός όμως παραμένει μόνιμος οδηγός και ο άνθρωπος ενεργεί με βάση αυτόν, δίχως να επιδιώκει να ελέγξει το συναίσθημα του, με αποτέλεσμα να δρα δίχως λογική και η συμπεριφορά του να είναι απρόβλεπτη, τότε ο θυμός χαρακτηρίζεται παθολογικός.

• Ποιοι τρόποι θεωρούνται υγιείς για να διαχειριστούμε τον θυμό μας; Υπάρχουν κάποιες τεχνικές που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε;

Ο πιο υγιής τρόπος έκφρασης του θυμού είναι ο μη επιθετικός, ο δυναμικός και κατηγορηματικός. Και αυτό φυσικά επιτυγχάνεται στα πλαίσια του αυτοελέγχου και της προσπάθειας ισορροπίας μεταξύ συναισθήματος και λογικής. Εάν αισθανόμαστε πώς θα χάσουμε τον έλεγχο υπάρχουν τεχνικές που βοηθούν, όπως η συμβουλή του Αθηνόδωρου (στωικός φιλόσοφος) που πρότεινε να λέμε αργά από μέσα μας το αλφάβητο, προτού πούμε ή κάνουμε οτιδήποτε πάνω στο θυμό μας, δίνοντας μας επί της ουσίας χώρο και χρόνο να καταπραΰνουμε το συναίσθημα και να αποκτήσουμε τον έλεγχο του εαυτού μας.

Το να αποχωρούμε, εάν έχουμε τη δυνατότητα, από το πρόσωπο ή την κατάσταση που μας προκάλεσε θυμό, είναι επίσης πολύ βοηθητικό, διότι και με αυτόν τον τρόπο δίνεται και πάλι ο χώρος και ο χρόνος ανάμεσα στο άτομο και την πηγή του θυμού.

Οι αναπνοές είναι επίσης μια καλή τεχνική για την επιδίωξη της μείωσης της έντασης του θυμού και την μετέπειτα υγιής έκφρασης του.

• Πότε είναι απαραίτητο να ζητήσουμε ψυχολογική υποστήριξη;

Όταν αντιληφθούμε πως δυσκολευόμαστε να ελέγξουμε το συναίσθημα του θυμού, αλλά αντιθέτως το συναίσθημα αυτό ελέγχει εμάς, με καταστροφικές η αυτοκαταστροφικές συνέπειες, τότε η βοήθεια και η ψυχολογική υποστήριξη θεωρείται απαραίτητη.

• Υπάρχει ο ισχυρισμός ότι ο θυμός είναι ένα παρεξηγημένο συναίσθημα. Ποια είναι η άποψή σας;

Ο θυμός είναι ένα παρεξηγημένο συναίσθημα λόγω των συνεπειών του όταν εκφράζεται ανεξέλεγκτα. Ο άνθρωπος οφείλει να εντοπίσει τις αιτίες που του προκαλούν αυτό το συναίσθημα, να επιδιώκει και να συντηρεί τον αυτοέλεγχο, ελέγχοντας ταυτόχρονα τις σκέψεις του και τις αντιδράσεις του και να επεξεργαστεί και να εκφράσει το θυμό του με ισορροπημένο, δυναμικό τρόπο. Μια τέτοια είδους διαχείριση του θυμού θα μπορούσε να έχει ακόμη και αυτοβελτιωτικά και δημιουργικά αποτελέσματα.

Δίχως τις καταστροφικές ή αυτοκαταστροφικές συνέπειες, ο θυμός είναι απλά ένα από τα φυσιολογικά συναισθήματα ενός ψυχικά υγιή ανθρώπου. Σίγουρα είναι ένα συναίσθημα που αποτελεί πρόκληση στη διαχείριση του… άλλωστε όπως είχε πει και ο Αριστοτέλης “Είναι εύκολο να θυμώσει κανείς. Το δύσκολο είναι να θυμώσει με το σωστό άτομο, στον σωστό βαθμό, τη σωστή στιγμή, για τον σωστό λόγο και με τον σωστό τρόπο.”.