15 49.0138 8.38624 4000 https://teamaria.gr 300 0
theme-sticky-logo-alt

ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗ ΔΙΑΠΑΙΔΑΓΩΓΗΣΗ ΣΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ

Ο κύριος Καραγιάννης Χρήστος, Σχολικός Νοσηλευτής του Ειδικού Δημοτικού Σχολείου Λαμίας, Καθηγητής Νοσηλευτικής στο Δημόσιο ΙΕΚ Λαμίας και Γενικός Γραμματέας της Ναυταθλητικής Ένωσης Λαμίας, αναλύει τη σπουδαιότητα και την αναγκαιότητα της Σεξουαλικής Διαπαιδαγώγησης στα σχολεία όλων των βαθμίδων.

Ο κύριος Καραγιάννης έχει αναλάβει, αρκετές φορές, προγράμματα Σεξουαλικής Διαπαιδαγώγησης τόσο στη Γενική όσο και στην Ειδική Αγωγή.

Τον ευχαριστούμε για το άρθρο που μας παραχώρησε.

Με αφορμή το κίνημα #Metoo στη χώρα μας, μετά τις υποθέσεις σεξουαλικής κακοποίησης και παρενόχλησης, έγιναν οι εξαγγελίες του Πρωθυπουργού κ. Μητσοτάκη για επέκταση της εισαγωγής Προγράμματος Σεξουαλικής Διαπαιδαγώγησης στα σχολεία όλης της χώρας από τον Σεπτέμβριο του 2021.

Πρέπει να πούμε ότι η πρώτη εξαγγελία για το συγκεκριμένο μάθημα έγινε το 1964 από τον Ευάγγελο Παπανούτσο, τότε Γενικό Γραμματέα του Υπουργείου Παιδείας επί κυβερνήσεως Γεωργίου Παπανδρέου.

Στην Ελλάδα οι ελλείψεις του σχολείου σχετικά με τη Σεξουαλική Διαπαιδαγώγηση υπάρχουν σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης. Το μάθημα αυτό συνεχίζει να αποτελεί ταμπού, τόσο για τους γονείς, όσο και για τους εκπαιδευτικούς. Το σχολείο ενισχύει στερεότυπα της ελληνικής κοινωνίας, αντί να παίζει ακριβώς τον αντίθετο ρόλο. Υπάρχει ακόμα η αυστηρή δυιστική αντίληψη του φύλου (άνδρας – γυναίκα). Συνεχίζει να επικρατεί η αντίληψη ότι ο άνδρας είναι το ισχυρό φύλο και η γυναίκα υπεύθυνη του σπιτιού. Στερεότυπα, που οδηγούν στην έμφυλη βία, σε εξουσιαστικές σχέσεις και χρήση επιβλαβών συμπεριφορών.  Το κενό αυτό στον χώρο του σχολείου οδηγεί σε αδυναμία ώριμης διαχείρισης σε θέματα που άπτονται της Σεξουαλικής Υγείας.

Οι συνέπειες της απουσίας της Σεξουαλικής Διαπαιδαγώγησης από το ελληνικό σχολείο είχαν και έχουν σαν αποτέλεσμα την αύξηση των ΣΜΝ και του HIV – AIDS, τις ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες, που οδηγούν σε απότομη διακοπή του σχολείου και τον περιορισμό των επαγγελματικών ευκαιριών, την κατακόρυφη αύξηση των εκτρώσεων, με αποτέλεσμα ιατρικές και ψυχολογικές επιπτώσεις, την έξαρση της έμφυλης και σεξουαλικής βίας, την αναπαραγωγή αναχρονιστικών στερεοτύπων, την παραπληροφόρηση και την ανεξέλεγκτη έκθεση σε ακατάλληλο σεξουαλικό υλικό στο διαδίκτυο.

Υπάρχει, λοιπόν, η ανάγκη για  Σεξουαλική Διαπαιδαγώγηση των παιδιών είτε από τους γονείς, είτε από το σχολείο, είτε και από τους δύο ταυτόχρονα.

Γεννάται, λοιπόν, το ερώτημα γιατί το σχολείο να καλύψει αυτό το κενό;

Η πραγματικότητα μας διδάσκει ότι όλοι οι γονείς δεν είναι «ανοιχτοί» ή δε νιώθουν άνετα να συζητήσουν ελεύθερα και ειλικρινά πάνω στο συγκεκριμένο ζήτημα με τα παιδιά τους. Από την άλλη, οι εκπαιδευτικοί παραμένουν αξιόπιστες πηγές γνώσεων, χρησιμοποιώντας κατάλληλο αναπτυξιακό υλικό. Το περιεχόμενο των μαθημάτων μπορεί να επεκτείνει το προηγούμενο περιεχόμενο. Επίσης, κατά τη σχολική ηλικία τα παιδιά ανακαλύπτουν τη διαφορετικότητα των δύο φύλων, ερευνούν το σώμα τους και εκεί θα συνάψουν τις πρώτες ερωτικές τους σχέσεις. Οι υγιεινές συνθήκες και η κατανόηση του τρόπου διατήρησης της καλή υγείας ξεκινούν από τις πρώιμες ηλικίες. Δεν πρέπει, ακόμα, να παραβλέπουμε ότι η εφηβεία είναι περίοδος συναισθηματικών και κοινωνικών αλλαγών και περίοδος εξερεύνησης της σεξουαλικότητας και ανάπτυξης σχέσεων.

Από όλα αυτά γίνεται φανερό, ότι υπάρχει ανάγκη υποχρεωτικού μαθήματος Σεξουαλικής Διαπαιδαγώγησης για να παρέχει εκπαίδευση στους νέους πριν γίνουν σεξουαλικά ενεργοί, εντός οργανωμένου πλαισίου μάθησης, που να εντάσσει και τη συμμετοχή των γονέων ως αναπόσπαστο  μέρος της υγιούς ανάπτυξης.

Η Σεξουαλική Υγεία αναφέρεται όχι μόνο στην απουσία αρρώστιας, δυσλειτουργίας ή αναπηρίας σεξουαλικής φύσεως, αλλά και στην πλήρη σωματική, κοινωνική, ψυχική και πνευματική ευεξία σε σχέση με τη σεξουαλικότητα.

Η Σεξουαλική Διαπαιδαγώγηση έχει ως στόχο την ανάπτυξη γνώσεων, την καλλιέργεια δεξιοτήτων και την υιοθέτηση αξιών που διαμορφώνουν ένα σεξουαλικά υγιές άτομο. Δεν εστιάζει μόνο στη βιολογική ωρίμανση, αλλά σε ένα ευρύ φάσμα, που περιλαμβάνει συναισθηματικές, ψυχικές και κοινωνικές πτυχές της σεξουαλικότητας. Η ωρίμανση αυτή σε όλα τα επίπεδα οδηγεί στην ανάπτυξη των διαπροσωπικών σχέσεων, με κριτική σκέψη, υπευθυνότητα και ασφάλεια στις κοινωνικές σχέσεις, με αποτέλεσμα μια δίκαιη και ισόνομη κοινωνία. Βασίζεται στην αναγνώριση της προσωπικής αυτονομίας, των προσωπικών δικαιωμάτων, άρα και των δικαιωμάτων των άλλων, αμφισβητεί στερεότυπα, αναγνωρίζει τη διαφορετικότητα και οδηγεί σε κοινωνική ισότητα.

Η  Σεξουαλική Διαπαιδαγώγηση δεν οδηγεί ούτε ενθαρρύνει, λανθασμένα, όπως πολλοί πιστεύουν, σε πρώιμες σεξουαλικές σχέσεις στους νέους, ούτε διδάσκει ελευθεριότητα  στις σεξουαλικές επαφές. Αντίθετα, οι νέοι αντιλαμβάνονται ότι τα ΣΜΝ, οι ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες οφείλονται στην έλλειψη της. Λειτουργεί αποτρεπτικά και κριτικά πάνω σε αυτά τα θέματα, με γνώση και ασφάλεια και όχι με απαγόρευση και φόβο. Καθιστά τους νέους συνειδητοποιημένους και υπεύθυνους, ώστε να αντιληφθούν τις επικίνδυνες συμπεριφορές και συμβάλλει σε μια κοινωνία δικαίου, αλληλεγγύης και υπευθυνότητας, έχοντας ως εφόδια τις απαραίτητες γνώσεις, στάσεις και αξίες. Αντιμετωπίζει τη σεξουαλική ανάπτυξη ως φυσιολογικό και φυσικό μέρος της ανθρώπινης ανάπτυξης.

Πρέπει, λοιπόν, να αποτελεί προτεραιότητα δημόσιας πολιτικής, αναγνωρίζοντας ότι η Σεξουαλική Υγεία έχει επιπτώσεις οικονομικές και κοινωνικές στο κράτος. Η εφαρμογή της Σεξουαλικής Διαπαιδαγώγησης έχει ως στόχο την πρόληψη των δυσμενών επιπτώσεων, που επηρεάζουν αρνητικά τη Σεξουαλική Υγεία και η πρόσβαση της είναι δικαίωμα όλων των παιδιών.

 

Για να επιτευχθεί σωστή Σεξουαλική Διαπαιδαγώγηση στα σχολεία είναι απαραίτητη η ολιστική παροχή εκπαίδευσης, που μόνο η Συμπεριληπτική Σεξουαλική Διαπαιδαγώγηση μπορεί να προσφέρει. Συγκεκριμένα θα πρέπει:

Το μάθημα της Συμπεριληπτικής Σεξουαλικής Διαπαιδαγώγησης να είναι ηλικιακά και αναπτυξιακά κατάλληλο και να ενταχθεί στα υποχρεωτικά μαθήματα, και όχι ως Πρόγραμμα Αγωγής Υγείας ή Υποθεματική Ενότητα των Εργαστηρίων Δεξιοτήτων, του Αναλυτικού Προγράμματος Σπουδών της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, ξεκινώντας από την προσχολική ηλικία.

Να ακολουθεί συγκεκριμένη διδακτέα ύλη του Προγράμματος Σπουδών και όχι να επαφίεται στην καλή θέληση των εκπαιδευτικών. Η ύλη να έχει συγκεκριμένους  και προκαθορισμένους στόχους. Να ξεκινά από την προσχολική ηλικία και να καταλήγει στις πρώτες τάξεις του Λυκείου μέσα από σπειροειδή διδακτέα ύλη, που θα συνθέτει και θα δομεί τις γνώσεις για την κάθε ηλικία.

Να συμπορεύεται με επιστημονικά και ερευνητικά δεδομένα, σύμφωνα με ότι ισχύει στις προηγμένες Ευρωπαϊκές χώρες και σε τελευταίες αναλύσεις πάνω στο θέμα, υπερπηδώντας χρόνιες παθογένειες της ελληνικής κοινωνίας.

Να παρέχει ολιστική προσέγγιση της Σεξουαλικής Υγείας καλύπτοντας όλα τα επιμέρους θέματα, όπως: Σωματογνωσία, Ανατομία σώματος, Έμμηνος ρύση, αλλαγές στην Εφηβεία, Αναπαραγωγή, ΣΜΝ, HIV-AIDS, Εγκυμοσύνη, Ανθρώπινα δικαιώματα, Διαπροσωπικές σχέσεις, Ισότητα φύλλων, Έμφυλες ταυτότητες, Έμφυλη βία, Σεξουαλική κακοποίηση, κοινότητα ΛΟΑΤΚΙ+. Και όλα αυτά με ευρύτητα και με μια προσέγγιση βάθους χρόνου από την προσχολική ηλικία ως την εφηβεία.

Να βασίζεται στα Ανθρώπινα Δικαιώματα. Να προωθεί την ισότητα και τη μη διάκριση. Ισότητα στις σχέσεις, στο δικαίωμα στην υγεία, τη μόρφωση, τη γνώση, της αυτοδιάθεσης και τη μη διάκριση σε καθετί «διαφορετικό», σε όλων των ειδών τις κοινότητες. Κόντρα σε στερεότυπα, που δημιουργούν κοινωνικές ανισότητες, ψυχικά προβλήματα και έμφυλη βία. Καλλιέργεια δίκαιων σχέσεων, βασισμένων στον σεβασμό και στην κατανόηση. Όσον αναφορά την προσχολική ηλικία, προλαμβάνει τη σεξουαλική κακοποίηση, μαθαίνοντας στα παιδιά ποιες συμπεριφορές είναι αποδεκτές και ποιες όχι, να αναζητούν τη συμβουλή δασκάλων και γονέων και να μιλούν σε ασφαλές περιβάλλον. Μαθαίνει τα παιδιά να μη νιώθουν ενοχή και ντροπή και να εκδηλώνουν τα συναισθήματα τους εκεί που πρέπει.

Να παρέχει Σεξουαλική Διαπαιδαγώγηση κατάλληλη και προσαρμοσμένη για τις ανάγκες των ΑΜΕΑ, ως άτομα με τις ίδιες ανάγκες και δικαιώματα. Να αντιπαρέρχεται τη λανθασμένη άποψη σχετικά με κυρίαρχα στερεότυπα ότι τα ΑΜΕΑ είναι ασεξουαλικά ή με διαφορετικές σεξουαλικές ανάγκες, καθώς και τις επικίνδυνες απόψεις σχετικά με την έκφραση του φύλου και τον ερωτικό, σεξουαλικό προσανατολισμό, θέτοντας το άτομο απόλυτα υπεύθυνο για την έκφραση και επιλογή του, χωρίς κανένα κοινωνικό στιγματισμό και παραγκωνισμό. Άλλωστε τα ΑΜΕΑ είναι τα πλέον ευάλωτα σε σεξουαλική κακοποίηση και βία.

 

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο οι εκπαιδευτικοί, που θα αναλάβουν αυτό το δύσκολο εγχείρημα θα πρέπει να είναι κατάλληλα επιμορφωμένοι από επίσημα σεμινάρια του Υπουργείου Παιδείας. Σεμινάρια, κατάλληλα, ώστε να καθιστούν κοινωνοί, όχι στο να μεταφέρουν πληροφορίες, αλλά να συζητήσουν, να ωριμάσουν και να εμπνεύσουν τους μαθητές. Θα πρέπει, επίσης, να είναι καταρτισμένοι με ειδικές γνώσεις και εμπειρία διδασκαλίας, ώστε να θίξουν και τα πιο αμφιλεγόμενα ζητήματα της ελληνικής κοινωνίας, όπως είναι η ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα. Γελάκια, αμήχανες στιγμές, αποφυγή αποριών αμφιλεγόμενων ζητημάτων αποτελούν τροχοπέδη στην επίτευξη των στόχων της μάθησης.

Σημαντικό ρόλο παίζουν και οι προσωπικές πεποιθήσεις των εκπαιδευτικών, όταν αυτές συγκρούονται με ζητήματα, που πρέπει να θίξουν, που δε θα διχάζουν, αλλά θα συμπεριλαμβάνουν και θα εμπεριέχουν. Μόνο εκπαιδευτικοί «ανοιχτοί» για ειλικρινείς συζητήσεις μπορούν να φέρουν εις πέρας τον ρόλο τους.

Επίσης, η δασκαλοκεντρική μάθηση, με τις ξεπερασμένες και αναχρονιστικές πρακτικές «περισσεύει» και «στενεύει» τη μάθηση. Αντίθετα, η μαθητοκεντρική μάθηση, φέρνει στο προσκήνιο τον μαθητή, καθώς του επιτρέπει  να κατανοήσει τις πληροφορίες, να συμμετάσχει κριτικά, μέσω των προσωπικών εμπειριών και απόψεων και να καλλιεργήσει τις κριτικές του ικανότητες.

Χρειάζεται εμβάθυνση από την πλευρά των εκπαιδευτικών και όχι διεκπεραίωση. Στόχο, θα πρέπει να αποτελεί όχι να διδάξουν το «σωστό» και το «λάθος», ούτε η πεποίθηση της κατοχής του «Ιερού Ευαγγελίου» της Σ.Δ., αλλά η ανάπτυξη της κριτικής σκέψης των μαθητών σε θέματα διαφορετικότητας, αυτοδιάθεσης, σεξουαλικότητας, στερεοτύπων και πρόληψης, ώστε να οδηγήσουν στην αυτενέργεια των μαθητών, μακριά από παραδοσιακές προσεγγίσεις, που διχάζουν αντί να συναινούν.

Μόνο σε ένα τέτοιο πλαίσιο οι εκπαιδευτικοί θα μπορέσουν να οικοδομήσουν την άνεση και τη συμμετοχή των μαθητών, ώστε να μπορέσουν να αναπτύξουν την ενεργητική μάθηση.

Προσωπικά, θεωρώ ότι η ειδικότητα των Σχολικών Νοσηλευτών και των Καθηγητών Νοσηλευτικής, ως κατεξοχήν ειδικότητες, που αναλαμβάνουν Προγράμματα Αγωγής Υγείας στο σχολείο, θα μπορούσαν να παίξουν σημαίνοντα ρόλο στη Σεξουαλική Διαπαιδαγώγηση, χωρίς η ειδικότητα από μόνη της να αποτελεί «σημαία» και αυταπόδεικτο στοιχείο γνώσης του αντικειμένου.

Θα ήθελα να κλείσω με την ευχή και την πεποίθηση ότι η Σεξουαλική Διαπαιδαγώγηση στα σχολεία δεν θα αποτελέσει ακόμη μια «χαμένη στάση» σε αυτό το πολύχρονο ταξίδι, αλλά θα αποτελέσει την αρχή μιας ουσιαστικής «εγκαθίδρυσης» στον χώρο της Εκπαίδευσης, με τη σοβαρότητα και το σεβασμό, που της αξίζει.

Υ.Γ. Σε αυτό το άρθρο παρουσιάζονται και αναλύονται οι προσωπικές απόψεις του συγγραφέα, σχετικά με το θέμα της Σεξουαλικής Διαπαιδαγώγησης στα σχολεία.

Share:
PREVIOUS POST
ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΔΗΜΟΤΙΚΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΔΟΜΩΝ – ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΦΥΓΗ ΔΙΑΔΟΣΗΣ ΤΟΥ ΚΟΡΩΝΟΪΟΥ COVID-19, ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2021 – 2022
NEXT POST
ΦΘΙΝΟΠΩΡΟ ΜΕΡΟΣ Α’ – ΛΑΧΑΝΙΚΑ ΚΑΙ ΦΡΟΥΤΑ ΤΟΥ ΦΘΙΝΟΠΩΡΟΥ

0 Comment

LEAVE A REPLY

Γεια σου! Αν θέλεις το κείμενο στείλε μου ένα μήνυμα στο hello@teamaria.gr :)

Μετάβαση σε γραμμή εργαλείων